Hôm nay tôi xin giới thiệu với các bạn bài viết: “Tìm hiểu về thượng lương, chữ viết trên câu đầu nhà thờ họ“. Hy vọng sẽ mang đến cho các bạn thêm những thông tin bổ ích về công trình nhà thờ họ nhé.
Thượng lương Và Câu Đầu Trong Nhà Thờ Họ
Thượng lương là một thành phần quan trọng của hệ mái nhà gỗ. Nhà thờ họ tại các tỉnh phía Bắc thường được thiết kế theo kiến trúc nhà gỗ truyền thống Bắc Bộ, và nó thường được con cháu trong dòng họ giữ gìn và coi sóc rất cẩn thận. Nhà thờ họ là nơi con cháu đến thắp hương và dâng lễ những ngày rằm, ngày Tết và ngày giỗ của các vị tiền nhân trong gia đình.
Tùy vào thời điểm xây dựng, kinh tế mà có rất nhiều mẫu nhà thờ họ khác nhau. Mỗi một ngôi nhà thờ họ đều có những nét riêng biệt. Nhưng điển hình đó vẫn là kiến trúc nhà gỗ kẻ truyền Bắc Bộ, có thể là nhà gỗ 3 gian, 5 gian hay 5 gian hai chái. Nhà thờ họ thì sẽ có rất nhiều cấu kiện để tạo nên một công trình kiến trúc nhà thờ họ hoàn chỉnh trong đó có thượng lương và câu đầu. Thượng lương nhà thờ họ hay còn gọi là cái nóc là phần đỡ bờ nóc và giao giữa 2 phần mái trước và mái sau, thượng lương nhà nhà thờ họ chạy dọc theo nhà và có kích thước khá to nhằm đỡ được các phần giao giữa hai mái, thượng lương được làm bằng gỗ.
Câu đầu nhà thờ họ là dầm ngang chính đặt trên cùng, gác lên các cột cái, khoá các đầu trên của các cột cái trong khung. Câu đầu nhà thờ họ cũng được trang trí bằng các hoa văn chạm tinh xảo và những chữ có ý nghĩa. Có nhiều người sẽ thắc mắc những câu và chữ viết trên câu đầu của nóc nhà thờ thọ có ý nghĩa gì. Tại sao lại ghi những dòng chữ đó… Hôm nay, Kisato sẽ chia sẻ những phân tích và tìm hiểu về những chữ viết xuất hiện trên thượng lương và câu đầu có ý nghĩa như thế nào.
Lễ cất nóc hay còn được gọi là lễ Thượng Lương là ngày gác thanh giữa của nóc nhà, với ngày xưa là nhà gỗ mái nhà dốc có kèo. Người Việt Nam quan niệm lễ cất nóc từ tường hay các ngôi nhà gỗ là vô cùng quan trọng, để cầu mong việc xây dựng thi công được thuận lợi, sau này khi đi vào sử dụng gia chủ và người trong gia đình sẽ gặp nhiều may mắn tốt lành, tránh được nhiều điều xui rủi; cũng như mang được nhiều tài lộc về cho gia đình.
Giống như lễ phạt mộc hay các nghi lễ tâm linh khác, đối với lễ cất nóc gia chủ phải đi xem ngày đẹp, giờ đẹp hợp với mệnh của mình để việc làm lễ diễn ra suôn sẻ. Sau khi chuẩn bị đồ cúng theo đúng quy định và mời thầy cúng, gia chủ thắp hương lên bàn thờ và đọc một bài văn khấn. Cất nóc sẽ được tiến hành sau khi khung nhà đã được lắp xong xuôi hoàn chỉnh, vào đúng ngày giờ đã định trước. Lúc này, người ta sẽ tiến hành bắc đòn chính của nóc nhà lên đỉnh sườn nhà.
Trên đòn chính thường được treo một miếng vải đỏ, trên đó ghi ngày tháng hành lễ và dòng chữ “Khương Thái Công Tại Thử”, tức là Ông Khang Thái Công ở đây. Đây là một nghi thức tâm linh với mục đích xua đuổi tà ma quỷ thuật vảng vất xung quanh công trình. Thay cho miếng vải, người ta có thể dùng một miếng bùa bát quái dán lên hoặc treo lên đó một quyển lịch Tàu.
Trong lễ cất nóc, gia chủ cần phải sửa lễ đi mời thầy pháp tới cúng bái cùng với đó làm lễ với bàn thờ gia tiên như đã nói trên. Sau khi cất nóc, pháo sẽ được đốt lên vui vẻ, ồn ã tượng trưng cho những sự tươi mới cũng như mang ý nghĩa đánh đuổi ma quỷ. Gia chủ cũng thường làm cỗ mời bà con hàng xóm tới ăn uống. Với nhà gỗ cổ truyền ngày xưa, lễ cất nóc chỉ làm khi thi công gian nhà chính, còn các gian nhà phụ thì không làm.
Không những mang ý nghĩa về mặt tâm linh cầu mong sự phù hộ của thần linh cho quá trình xây dựng mái nhà được diễn ra thuận buồm xuôi gió, tránh được tà ma tà quỷ; lễ cất nóc còn là dịp để gia chủ cầu khấn cho việc sinh sống trong ngôi nhà sau này được êm ấm, khỏe mạnh hạnh phúc và mang về nhiều tài lộc cho công việc làm ăn buôn bán của gia chủ và gia đình.
Chữ viết trên thượng lương
Thượng lương hay còn gọi là cái nóc, chữ viết trên thượng lương nhà gỗ thể hiện được ngày tháng năm phát mộc hoặc khánh thành nhà gỗ (thời gian cất nóc), thể hiện thời khắc cất nóc là tốt đẹp, được lưu truyền lâu dài giúp cho đời sau biết và yên tâm ở đó. Chữ viết trên thượng lương nhà gỗ là chữ Hán Nôm do các thầy đồ viết, thông thường chữ viết trên đó phải có số chữ sao cho chữ cuối cùng đứng vào chữ “Sinh” với mong ước cho người, vật của gia chủ luôn sinh sôi và phồn thịnh. Số chữ trên thượng lương nhà gỗ có chữ cuối đứng vào chữ sinh có chọn là 5, 9, 13, 17, 21, 25… chữ.
Chữ viết trên câu đầu nhà thờ họ
Chữ viết trên câu đầu nhà thờ họ là thường là chữ Hán Nôm nhờ các thầy đồ viết, chữ viết trên câu đầu là câu đối nên phải tuân theo cách viết câu đối, câu đối trên cầu đầu thường là câu đối thơ phổ biến là loại có 5 chữ hoặc 7 chữ, tuy nhiên do viết ở nhà cần chữ “Sinh” (trong 4 giai đoạn của vòng đời tự nhiên là Sinh – Lão – Bệnh – Tử) nên loại 5 chữ được lựa chọn nhiều hơn cả. Chữ viết trên câu đầu nhà thờ họ có nội dung nêu lên những mong ước trừ ma diệt quỷ và con cháu đời sau luôn được hưởng mọi điều tốt đẹp của trời đất.
Những câu thường được chọn là “Khương thái công tại thử/Càn nguyên hanh lợi trình” nghĩa là có Khương thái công ở đây/ Được hưởng mọi điều tốt đẹp của trời đất. Khương thái công là ông Lã Vọng, người có tài trừ ma quỷ giúp nhà Chu dựng nghiệp. Có Khương thái công ở đây thì không ma quỷ nào dám đến quấy ám nữa. Hoặc “Tử Vi tinh chính chiếu/Phú quý thọ khang ninh” nghĩa là sao Tử Vi chiếu đúng vào nhà nên được hưởng những điều tốt là phú, quý, thọ, khang, ninh. Sao Tử Vi là ngôi sao mang đến điều lành, hễ chiếu vào đâu thì nơi đó có điều tốt lành tới.
Thượng lương, chữ viết trên câu đầu nhà thờ họ
Như vậy, việc viết chữ trên thượng lương nhà gỗ hay trên câu đầu nhà thờ họ đóng vai trò rất quan trọng, không chỉ tiết lộ những điều quy phạm liên quan tới sức khỏe người ở trong nhà, ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế, danh vọng và quan hệ gia đình. Vì những lý do đó cho nên khi dựng nhà gỗ, nhà thờ họ, gia chủ cần phải chọn lựa người viết chữ trên thượng lương nhà và câu đầu thật kỹ lưỡng.
Đến với dịch vụ thiết kế và thi công trọn gói nhà thờ họ của Kisato, mọi chi tiết trên thượng lương và câu đầu nhà thờ họ nói riêng, các hoạ tiết trang trí công trình nói chung đều được thiết kế, thi công tỉ mỉ, chính xác dưới sự giám sát 4 lớp từ công ty, chất lượng hoàn thiện công trình luôn được đề cao. Hãy liên hệ với chúng tôi để được tư vấn hỗ trợ nhé!